Kategoria: Historia ubiorów
PODZIAŁ NA BARWY
Z podziałem na barwy według tarczy rycerskiej, noszono w połowie XIV w. i później cotte darmes uszytą z płótna, w kilku warstwach przeszywanego na wełnie lub wacie jedwabnej lub bawełnianej. Wierzch takiego, ubioru pokrywano tkaniną barwną, często jedwabną, na której widoczne były ściegi łączące podkłady tkaniny i watowania. Cotte d’ar mes mogła mieć zwyczajne rękawy lub skrócone; były one szyte także bez rękawów, a powierzchnia tkaniny ubioru zawsze miała wgłębione pręgi pionowego i czasem poziomego przeszywania. Skrócone rękawy w cotte d’armes znane były w latach 1365—1374 w Niemczech i noszone na kolczugach.Do najpiękniejszych przykładów dekoracji heraldycznej cotte d’ctrmes należy zabytkowy ubiór ks. Walii Edwarda (zm. w 1376 r.), przechowany w katedrze w Canterbury.
MODA SUKNI KOBIECYCH
Znalezione w Herjolfsness suknie kobiece są, pomimo dość grubych samodziałowych tkanin wełnianych, poprawnie modelowane, z klinami poszerzającymi. Tę samą modę sukni kobiecych, obcisłych w górnej części, a luźnych i równomiernie poszerzonych, spotyka się na zabytkach sztuki włoskiej lat trzydziestych XIII w., np. wytworne suknie dam słuchających muzyki na fresku Tryumf śmierci w Camposanto w Pizie są uszyte z tkanin wzorzystych o luźnym układzie niewielkich rzutów ornamentu. Pomimo zachowania ogólnej modnej sylwety sukni kobiecej spotyka się czasem pewne odmiany w kroju, spowodowane wzorzystością tkaniny, której nie- można swobodnie skroić z poszerzeniem klinami.
DO JAZDY KONNEJ
Jedynie dojazdy konnej ubiory dla skrócenia przepasywano. Podobnie jak i we Francji dworskie ubiory męskie szyte były z tkanin sukiennych, jednolitych w barwie lub z domieszką innej barwy w fakturze tkackiej, natomiast modne w XIII w. pasiaste tkaniny wełniane spotyka się we Włoszech na początku XIV w. w ubiorach służby dworskiej i łowieckiej, jak sokolników, muzyków i in. Szyto je bez modnych dodatków z wąskimi rękawami. Dłużej niż we Francji utrzymały się w ubiorach ludzi młodych we Włoszech czepki wiązane pod brodą, noszone nawet pod kapeluszami około połowy stulecia, gdy we Francji w tym czasie były używane dość rzadko przez ludzi starszych.
RĘKAWY ROZSZERZONE W GÓRZE
Powtarzają się obok siebie rękawy rozszerzone w górze, zwężone od łokcia i zapinane na szereg drobnych guzików, wąskie w całości i również zapinane , rozszerzone nieco i skrócone niżej łokcia, oraz rękawy zakończone zwisającym, skrojonym wąsko płatkiem sukna. Przy krótkich rękawach widoczne są innej barwy rękawy ubioru spodniego; w latach trzydziestych XIV w. panuje moda skróconych rękawów ze zwisającymi ozdobami z futra lub sukna.Przy męskich ubiorach surcot noszono kaptury najczęściej odrzucone z głowy i ułożone w formie miękkich kołnierzy, pofałdowanych koło szyi. Jedynie barwa kapturów, odmienna zawsze od ubioru, lub ozdobne zakończenie ich brzegów i widoczny zwisający koniec (cornette) zaznacza odrębną część ubioru. Oprócz gładkiego brzegu przy sukiennych ubiorach spotyka się w 1. poł. XIV w. ozdobne wycinanie brzegów u dołu.
RÓŻNE ODMIANY PRZEPASEK
Różne są odmiany przepasek na włosach dziewcząt, które spotykamy na główkach strojnych i pełnych wdzięku posągów kobiecych w rzeźbach katedr francuskich. Powtarzają się one także w iluminowanych rękopisach w połączeniu z cienkimi, przejrzystymi siatkowymi welonami lub obciskają przejrzyste chustki. Do podróży jedynie używały kobiety w XIII w. i w stuleciu następnym ciemnego kapelusza z niską główką i dość dużymi brzegami, który nakładały na włosy ujęte siatką. Do najprostszych okryć głowy należały chusty płócienne, które w XIII w. musiały mieć odcień żółtawy, otrzymywany za pomocą szafranu. Chusty te zarzucano luźnie lub używano do okrycia głowy dwóch chust , które podkreślały delikatny owal twarzy.Moda w XIII w. występuje na ogół w podobnej formie w krajach Europy zachodniej: we Francji, Flandrii, w Niemczech.
W OBOWIĄZUJĄCYCH ZWYCZAJACH
Właściciel sprzedający swą ziemię oddawał w Niemczech nowemu nabywcy swą rękawicę jako gwarancję zawartej umowy i formalne jej potwierdzenie.W zwyczajach obowiązujących rycerzy w pojedynku rękawiczka była symbolem prawnym.Rzucenie rękawicy przeciwnikowi było wojenną formą zwrotu rękawicy, którą uprzednio otrzymano przy zawarciu umowy, i oznaczało chęć lojalnej obrony sprawy z bronią w ręku. Dwaj przeciwnicy składali swe rękawice jako zastaw u arbitra, który miał rozstrzygnąć ich zatarg, dla zaznaczenia, że poddadzą się wyrokowi.Rękawiczkę otrzymaną od damy jako dowód jej uczucia rycerz przypinał na hełmie w czasie turniejów i wyprawy wojennej. Gdy w Pieśni o Rolandzie, spisanej około 1080 r., umierający bohater wznosi ku Bogu swą rękawicę, podkreśla tym całkowitą ofiarę swego życia i rycerskiego honoru.
ZNACZENIE SYMBOLICZNE
Podkreślić należy również symboliczne znaczenie rękawiczek, związane z systemem feudalnym. Na Zachodzie przyjęło się używanie rękawiczek w wytwornym ubiorze od VII w., gdy zaczęli je nosić przede wszystkim królowie i biskupi; rękawiczki nabrały znaczenia symbolu władzy i godności. Znaczenie tego symbolu podkreślano zwłaszcza w krajach, w których przyjęło się prawo niemieckie. Rękawiczki należały za dynastii Karolingów i cesarzy późniejszych do ubiorów koronacyjnych; w XIII w. sporządzali je i zdobili haftem i perłami rzemieślnicy saraceńscy na Sycylii. Podobnie atrybutem władzy stały się rękawiczki we Francji i w Anglii. Przy udzielaniu lenna wasalowi wręczano rękawiczki,również przy nadawaniu pewnych przywilejów miastom, jak odbywanie jarmarków lub bicie monet, panował zwyczaj posyłania rękawic.
PIĘKNE RĘKAWICZKI
Szyli je rękawicznicy zrzeszeni w cechach francuskich już około 1190 r., używając jako surowców różnych skór starannie wyprawianych. W innych krajach, jak w Niemczech, Austrii, a później i w Polsce, rękawiczki robili jako uboczny produkt wytwórcy kaletek, woreczków, pasów i innych wyrobów ze skóry. Szczególnie częste są wzmianki o użyciu jeleniej skóry, a nawet bawolej przy grubych rękawicach nakładanych do polowania ze sokołem, koniecznych dla myśliwego, gdy ptak siedzący na dłoni zrywał się do lotu. Na zimę sporządzano rękawice podszywane lekkim futrem jagnięcym, popielicami i tanimi futrami, jak królicze i baranie. Rękawiczki noszone do ubioru codziennego były najczęściej z lekko kremowej skóry ze skośnie ściętym wydłużeniem. Przy ożywionym ruchu budowlanym w XIII w. rękawic roboczych używali rzemieślnicy pracujący przy budowach, jak np. murarze i kamieniarze.
Loading ...
